Uzun zamandır bilgilendirici bir yazı yazmak istiyorduk. Lakin vakit buna engel. Müşterilerden sıkça duyduğumuz soruların cevabı da olabileceğini düşündük. Konu ile ilgili başka terimler de varsa siz de ekleyebilir veya soru sorarak bizi yönlendirebilirsiniz, kolay gelsin…

ADA: İmar planında, yollar, yeşil alanlar, denizler, ormanlar, gibi tapuya tescil olmayan sınırların ayırdığı toprak parçasıdır. Bir ada üzerinde bir veya birden fazla Arsa ve Arazi parselleri, henüz yapılaşmamış ya da yapılaşmış vaziyette bulunabilir.

AKİT: Sözleşme, anlaşma gibi kelimelerle eş anlamlıdır. Tarafların birbirlerine karşı yükümlülerinin sözleşme altına alınmasıdır.

AKTİF YEŞİL ALANLAR: Toplumun yararlanması için ayrılan kentsel ve bölgesel parklar (dinlenme alanları), çocuk bahçeleri, oyun alanları (semt spor sahaları), mesire alanları (piknik ve eğlence alanları), özel işlevlere ayrılmış yeşil alanlar gibi alanlar bu alanlar kapsamındadır.

ANA GAYRİMENKUL: Kanuni yönden bağımsız bölüm olmaya hak kazanmış taşınmazların oluşturduğu ve üzerinde Kat mülkiyeti kurulmuş bir gayrimenkulun bütünüdür. Diğer bir deyişle Kat mülkiyetine konu olan gayri menkulün bütününe ana gayrimenkul denir.

APLİKASYON:Yer tespiti anlamına gelir. Bir toprak parçasının yerinin yeniden ve tam olarak kadastro müdürlüğü yetkili elemanları tarafından belirlenmesidir.

ARAZİ: Resmi olarak imara açılmamış toprak parçasına arazi denir. İmara açılmış olan toprak parçaları ise Arazi vasfından çıkarılarak Arsa vasfını alır.

ARİYET:  Bir gayrimenkulü belirli bir süre için ücretsiz kullanma hakkı.

ARKA BAHÇE: Parsel arka cephe hattı ile yapı arka cephe hattı arasında kalan parsel bölümüdür.

 ARKAT

Üstü bina ile kapalı en az iki kenarı açık olan, imar planında belirtilen yerlerde yapılan, kamu kullanımına açık, imar planı ve bu yönetmelik hükümlerine göre düzenlenen yaya geçitleridir.

 ARSA: İmar (yapılaşma) kapsamına girmiş, yani üzerine imar planına uygun bir şekilde yapı inşasına müsadesi olan toprak parçasıdır.

ARSA OFİSİ: Ülkemizde, 1950 yıllarından itibaren hız kazanan kentleşme olgusu karşısında yerel yönetimlerin, kentsel çalışmalara tahsis edilen planlanmış ve alt yapısı tamamlanmış arsa üretiminde yetersiz kalmaları sonucu, 1960 lı yıllardan itibaren bu konuda kamu yönetiminin merkezi bir kuruluş aracılığıyla müdahalesini zorunlu hale getirmiştir. Bu nedenle 29.04.1969 tarihinde kabul edilen 1164 sayılı Kanunla İmar İskan Bakanlığına bağlı, Kamu Tüzel Kişiliğine haiz ve Döner Sermayeli ARSA OFİSİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ kurulmuştur. 14 Ağustos 2003 tarihinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığına bağlanmış olan Arsa Ofisi Genel Müdürlüğü’nce, 1969-2002 yılları arasında 17.816,87 hektar arsa üretilmiş ve ihtiyaç sahiplerine devir ve satışı yapılarak, çağdaş ve modern kentleşmenin temelleri atılmaya çalışılmıştır.

ARSA PAYI:  Arsanın, Kat Mülkiyeti Kanunu’ndaki yazılı esasa göre bağımsız bölümlere tahsis edilen ortak mülkiyet paylarına arsa payı denir. Diğer bir deyişle bir gayrimenkulün kat mülkiyeti kanununa göre üzerinde bulunduğu arsadaki payının oranıdır.

 ASKERİ ALANLAR : 2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanununda belirtilen alanlardır.

AYIRMA (İFRAZ): Ayırma (ifraz) tapu kütüğünde tek parsel olarak kayıtlı bulunan bir taşınmaz malın, imar planı ve yönetmeliklere uygun olarak, düzenlenen haritalara göre birden çok parçaya ayrılarak tapu kütüğüne tescil edilmesi işlemidir (TST.65). İmar Kanununun 15 ve 16 ncı maddeleri uyarınca ayırma işleminin, parselasyon niteliğinde olan ve olmayan olarak 2 çeşidi vardır:

1.Parselasyon niteliğinde olan ayırma (ifraz); imar parsellerini oluşturmak amacıyla ve parseller içerisinde yol, meydan, yeşil alan, park, otopark vb. kamu hizmetlerine ayrılan yerlerden herhangi birini kapsayacak şekilde yapılan ayırma işlemidir.

2.Parselasyon niteliğinde olmayan ayırma (ifraz); kamu hizmetlerine terk edilecek alanları kapsamında bulundurmayan ve yalnızca bir parselin birden fazla parçalara ayrılması işlemidir.

AYRIK DÜZEN (NİZAM): Hiçbir yönde komşu parsel sınırına bitişik olmayan yapı düzenidir.

AZİL:Bir kişiye verilmiş olan vekaletnamenin iptal edilmesi.

BACA : Ebatları ve koşulları bu Yönetmelikte belirtilen ve faydalanıldığı tüm katlara ulaşan, ışıklık hariç çeşitli kullanımda bina içi boşluğudur.

 BAĞIMSIZ BÖLÜM: Binanın, ayrı ayrı ve başlı başına kullanılmaya uygun olup, Kat Mülkiyeti Kanunu hükümlerine göre bağımsız mülkiyete konu olan bölümleridir.

BAĞIMSIZ BÖLÜM BRÜT ALANI: Bağımsız bölümün, dış duvarlarda duvar dışı, ortak duvarlarda duvarın yarısı ile çevrelenmiş kendi katındaki kapalı alanın ışıklık, hava bacası, tesisat ve çöp bacaları, çok katlı bağımsız bölümlerdeki merdiven boşluğu (merdivenin kendisi dahil) düşüldükten sonraki alandır. Eklentisi olan bağımsız bölümlerin brüt alanı, bu alana eklenti brüt alanının ilavesi ile bulunur.

 BAĞIMSIZ BÖLÜM NET ALANI: Bağımsız bölüm içerisinde duvarlar arasında kalan, proje üzerinde gösterilen kaba yapı boyutlarının her birisinden (2 x 2.5 cm. sıva kalınlığı) 5’er cm. düşülerek bulunan net ölçülerle hesaplanan faydalı alandır. Bağımsız bölümlerde, ışıklıklar ve her tür baca, karkas binalarda taşıyıcı elemanların duvarlardan taşan dişleri, balkonların veya arsa zemininden (0.50) metreden yüksek terasların toplamının (2.00) m2’si, çok katlı bağımsız bölümlerde iç merdivenin ulaştığı katta merdiven boşluğu, merdivenin başladığı katta merdivenin altında (1.50) m. yüksekliğinden az olan yerler, net alan dışındadır. Eklentisi olan bağımsız bölümlerin net alanı; bu alana eklenti net alanının ilavesi ile bulunur.

 BAHÇE DUVARI: Parsel sınırlarında, kendi sınırı içerisinde veya ortak duvar olarak korunma ve gizlenme amacıyla yapılabilen duvardır.

 BALKON: Tabii zeminden veya tesviye edilmiş zeminden en fazla (1.00) m. yüksekliğe kadar tertiplenen kat hariç olmak üzere, tüm katlarda, çıkma hattı içinde kalmak kaydıyla cephe hattı dışında ve/veya içinde açık çıkma ve/veya gömme niteliğinde, bağlı oldukları bağımsız bölüm ya da ortak alandan bölme elemanları ile ayrılmış ve bu yönetmelikte belirtilen koşullar çerçevesinde tertiplenmiş, teras tanımı dışındaki açık kullanım alanıdır. Açık çıkma olarak yapılan balkonlarda, bağımsız bölümleri ayıran bölme elemanları ve parapet duvarı dışında herhangi bir yapı elemanı kullanılamaz.

BASİT TAMİR ve TADİL

Yapılarda derz, baca, iç ve dış sıva, boya, badana, oluk, dere, yağmur borusu, saçak, doğrama, döşeme ve tavan kaplamaları, duvar kaplaması, elektrik ve sıhhi tesisat tamirleri, çatı onarımı ve kiremit aktarılması ile bağımsız bölüm içerisinde kalan ve binanın taşıyıcı sistemi ile tesisat projelerini (mekanik ve elektrik ) etkilemeyen, fen ve sağlık kurallarına uygun olarak yapılan, diğer bağımsız bölüm ve ortak alanları etkilemeyen, kullanım amacını değiştirmeyen bölme duvarı kaldırılması, yerinin değiştirilmesi veya yeni bölme duvarı yapılması, iç pencere veya iç kapı yerlerinin veya ölçülerinin değiştirilmesi veya birbirlerine tahvil edilmesi gibi işlemlerdir.

 BEDELSİZ YOLA TERK: Yola terk işlemi; imar planlarının uygulanışı sırasında taşınmaz mal maliklerince bedelli veya bedelsiz olarak taşınmazın tamamının veya bir kısmının imar planına uygun olarak kamu yararına (yola, yeşil alana, parka) terk edilmesi işlemidir.

 BELEDİYE HİZMET ALANI: 1580 ve 3030 sayılı yasalarda belirtilen belediye hizmetlerini gerçekleştirmek amacıyla imar planlarında ayrılan alanlardır.

 BİNA:Kendi başına kullanılabilen, üstü örtülü ve insanların içine girebilecekleri ve insanların oturma, çalışma, eğlenme veya dinlenmelerine veya ibadet etmelerine yarayan, hayvanların ve eşyaların korunmasına yarayan yapılardır.

 BİNA ARKA CEPHESİ:Binanın parsel arka cephesi yönünde yola veya komşu arka parsele bakan ve tüm katların oluşturduğu arka yüzeydir.

 BİNA ARKA CEPHE HATTI:Ön cephe hattına karşıt olan ve binanın parsele oturan parsel arka cephe hattı yönündeki parsel arka sınırına veya yola mesafesini tanımlamak üzere belirlenen cephe hattıdır. Parsel arka cephesinde yol var ise, arka yol cephe hattı olarak tanımlanır.

BİNA DERİNLİĞİ:Binanın ön cephe hattı ile arka cephe hattının en uzak noktası arasındaki ön cephe hattına dik hattın uzaklığıdır.

BİNA ÖN CEPHESİ: Binanın parsel ön cephesi yönünde yola bakan ve tüm katların oluşturduğu ön yüzeydir.

 BİNA ÖN CEPHE HATTI: Bir parselde inşa edilecek binanın parsele oturan katının parsel ön cephe hattı yönündeki yola mesafesini tanımlamak üzere belirlenen, binalara kot verilmesinde röperin yerini tayin eden ve diğer cephelerin isimlendirilmesine esas olan, bina derinliğinin dik olarak uygulandığı cephe hattıdır.

 BİNA YAN CEPHESİ:Binanın ön cephesine komşu olan yola veya komşu parsele bakan ve tüm katların oluşturduğu yan yüzeydir.

 BİNA YAN CEPHE HATTI:Ön cephe hattına komşu olan ve binanın parsele oturan katının parsel yan cephesine mesafesini tanımlamak üzere belirlenen cephe hattıdır. Parsel yan cephesinde yol var ise, yan yol cephe hattı olarak tanımlanır.

 BİNA YÜKSEKLİĞİ ( H ):Binanın kot aldığı röper noktasından saçak seviyesine kadar olan mesafedir. Binaların son kat tavan döşemesi eğik olarak düzenlendiği takdirde, bina ön cephesindeki çıkma hattı dik doğrultusunun eğik döşemeyi kestiği nokta esas alınır.

 BİNA VARAKASI:Bina varakası, bir binanın tarihini ispat etmeye yarayan ve İl Özel İdaresi (Valilik) tarafından verilen bir belgedir.

 BİNA YÜKSEKLİĞİ: Binanın yükseklik (kot) aldığı noktadan saçak seviyesine kadar olan düşey uzunluktur.

 BİRLEŞTİRME (TEVHİT):Birleştirme, tapu sicilinde ayrı ayrı kayıtlı birbirine bitişik birden fazla taşınmaz malın, imar planı ve yönetmeliklere uygun olarak tek bir tapuya bağlanarak, tek bir parsel halini almasıdır (TST.75).

BİTİŞİK DÜZEN (NİZAM): İmar planında kat adedi, ön bahçeli veya ön bahçesiz oluşu ve bir veya birden fazla komşu parsellerdeki binalara bitişik olacağı belirtilmiş yapı düzenidir.

BLOK DÜZEN (NİZAM): İmar planı veya bu Yönetmelikte, derinliği, kat adedi ve yüksekliği belirlenmiş tek yapı kütlesinin bir veya birden fazla imar parseli üzerine oturduğu bahçeli yapı düzenidir.

BODRUM KAT:Zemin kat döşemesi altında bu Yönetmelikte belirtilen hükümlere göre inşa edilen kat veya katlardır.

 BÖLGE PLANI: Sosyo-ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

BUGÜNKÜ ARAZİ KULLANIMI DEVAM ETTİRİLEREK KORUNACAK ALANLAR: Özel koşullu tarım alanları, tarımsal niteliği korunacak özel mahsul alanları, doğal karakteri korunacak alanlar, organize tarımsal işletme alanları olarak gösterilen ve planda özel yapılaşma koşulları getirilmiş tarım alanlarıdır.

BÜRÜT İNŞAAT ALANI (Toplam İnşaat Alanı): Bodrum kat ve çatı arasındaki piyesler dahil olmak üzere yapının inşa edilen tüm katlarının toplamıdır. Işıklıklar, hava bacaları, saçaklar ve üstü açık tabii zemin terasları hariç, bütün ortak alanlar ve açık ve kapalı çıkmalar bu alana dahildir.

CİNS TASHİHİ: Tapu kütüğünde taşınmazın niteliğinin değiştirilmesidir. Örnek olarak; Arazi vasfına sahip bir toprak parçasının Arsa niteliğine dönüştürülmesi.

ÇAPLI TASARRUF BELGESİ (Koordinatlı Çap): Hukuki sorunu olmayan her bir parselin kesinleşen paftalardan birer örneği “çaplı tasarruf belgesi” adındaki baskılı bir kağıda çıkarılarak mal sahiplerine dağıtılır. Bu belge üzerinde taşınmaza ait konum, kütük, vergi, kıymet, iyelik bilgileri yanı sıra taşınmazın komşu parsel ve yollarla olan durumu ile pafta köşe koordinatları da bulunur.

ÇALIŞMA ALANLARI ve YÖNETİM BİNALARI: İmar planlarında; yönetim merkezleri, kamu kurumu alanları, askeri alanlar, ticaret bölgeleri, tercihli ticaret bölgeleri, metropoliten aktivite merkezi, serbest bölge, sanayi bölgeleri, küçük sanayi alanları, depolama ve konut dışı kentsel çalışma alanları gibi çalışma hayatına ve kent yönetimine ayrılan alanlardır.

 ÇATI ARASI: Bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde eğik olarak düzenlenen çatı yüzeyleriyle son kat tavan seviyesi arasında, bir alt kata bağımlı olarak düzenlenen piyeslerdir.

 ÇATI TERASI:  Son kat tavan döşemesi üzerinde oluşan ve sadece müşterek kullanıma açık olan bina en üst terasıdır.

 ÇEKME MESAFESİ: Bir arsaya bina yapılırken, yapılacak binanın o parselin sınırlarına en fazla ne kadar yakın olabileceğini gösterir. Örneğin Yoldan 5 metre çekme mesafesi arsaya komşu olan yollara en fazla 5 metre yaklaşılabileceğini gösterir.

ÇET (Çevresel Etki Değerlendirme Raporu)

Gerçek ve tüzel kişilerin gerçekleştirmeyi planladıkları Yönetmelik kapsamına giren faaliyetlerin çevre üzerinde yapabilecekleri bütün etkilerin belirlenerek değerlendirilmesi ve tespit edilen olumsuz etkilerin önlenmesi için gerçekleştirilecek esasları düzenleyen rapordur.

ÇEVRE DÜZENİ PLANI

Konut, sanayi, tarım, turizm, ulaşım gibi sektörler ile kentsel-kırsal yapı ve gelişme ile doğal ve kültürel değerler arasında koruma-kullanma dengesini sağlayan ve arazi kullanım kararlarını belirleyen yönetsel, mekansal ve işlevsel bütünlük gösteren sınırlar içinde, varsa bölge planı kararlarına uygun olarak yapılan, idareler arası koordinasyon esaslarını belirleyen, 1/25000,1:50000, 1:100000 veya 1: 200000 ölçekte hazırlanan, plan notları ve raporuyla bir bütün olan plandır.

ÇIKMA ALTI MESAFESİ

Binada çıkma altı ile bina cephe hatlarının oturduğu kaplamalı veya kaplama yok ise tabii zemin veya tretuvar arasındaki yüksekliktir.

ÇIKMA HATTI

Binada imar yönetmeliği ile belirlenmiş en fazla çıkma mesafesinin izdüşümüdür.

ÇIKMALAR

Binalarda imar yönetmeliğinde belirtilen koşullar kapsamında bina cephe hatları dışına yapılabilen konsoldur.

ÇOÇUK BAHÇELERİ

(0-6) ve (7-11) yaş gruplarının oyun ihtiyaçlarını karşılayan alanlardır. Bitki örtüsü ile çocukların oyun için gerekli araç gereçler, süs havuzları, pergola ve W.C yer alabilir.

ÇOK KATLI BAĞIMSIZ BÖLÜM

Binada birden fazla kat içerisinde birbiriyle doğrudan bağlantılı çözümlenen konut veya diğer kullanımlı bağımsız bölümdür.

ÇOK KATLI MAĞZA

Binada ayrıca konut kullanımı var ise, ticari kullanıma ait bina girişleri konut girişinden ayrı ,olarak düzenlenmek kaydı ile bu yönetmelik koşullarına uygun olarak yapılan, içinde bir veya birden fazla bağımsız bölüm bulunan tek veya çok katlı çarşıdır.

ÇÖP BACASI

Binada düşey doğrultuda katı atıkların zemin veya bodrum kata ulaştırılması için kullanılan bacadır. Çöp bacalarının Türk Standartları Enstitüsünün standartlarına uygun yapılması gerekmektedir.

DEPOLAMA ALANLARI

Sanayi ve ticari ürünlerin depolanacağı tesislerin yer aldığı bölgelerdir.

DEVRE MÜLK

Hissedarları tarafından sadece belirli zaman dilimleri içersinde kullanılabilen taşınmazlara denir. Örneğin her yıl ağustos ayının 1`i ve 15`i arası bir hissedar tarafından kullanılabilir ve o tarih geçtikten sonra kullanma hakkı diğer bir hissedara geçer.

DIŞ DUVAR

Bina dışı ve balkonlar ile bina iç bölümlerini ayıran duvardır.

DİNİ TESİS ALANLARI

Cami, kilise, sinagog, havra, cem evi gibi ibadete açık dini tesisler ile bunların zorunlu müştemilatlarının bulunduğu alanlardır.

DUMAN BACASI ( Ateş Bacası )

Faydalanıldığı piyes veya piyeslerdeki ya da ortak alandaki duman ve kokuları uzaklaştırmaya yarayan bacadır.

DUVAR

Kalınlığı ile gerektiğinde yüksekliği ve yapım koşulları bu İmar Yönetmeliği’nde belirtilen, düşey doğrultuda koruma, taşıma, gizleme ve bölme amaçlarıyla kullanılan yapı elemanıdır.

EĞİTİM TESİSLERİ ALANLARI

Kamu tarafından yapılan veya imar planlarında özel ya da tüzel kişilerce yapılacağı belirlenmiş olan ve ilgili mevzuata uygun olarak yapılacak temel eğitim öncesi öğretim (kreş alanları), ilköğretim, ortaöğretim, temel eğitim, mesleki ve teknik öğretim ile yüksek öğretim tesislerinin yer alacağı alanlardır. Yeni yapılacak eğitim alanlarında açık alanlar tüm alanın 1/2’sinden az olamaz.

EĞLENCE ve TURİZM TESİSLERİ

Her türlü kır kahveleri, tavernalar, içkili ve içkisiz lokantalar gibi tesisleri, sadece günübirlik kullanımlara dönük su ve kara sporlarına ilişkin üstü açık tesisler ile plaj tesisleri (duş, kabin, WC, vb.) ve oyun salonu, sinema, tiyatro, kahvehane, gazino, restoran, kafeterya, birahane, dans salonu, düğün salonu, gece kulübü, bar, diskotek ve emsali içkili ve içkisiz yerleri kapsar.

EKLENTİ

bağımsız bölümün dışında olup, doğrudan doğruya o bölüme tahsis edilmiş olan yerlere eklenti denir. Örneğin: Depo, kömürlük, çatı arası, bodrum.

ELEKTRİK TESİSATI VİZESİ

Yapının parsel içi elektrik tesisatının ve gerektiğinde trafosunun kent şebekesine bağlanacağı yeri, şekli ve toplam gücü gösteren projesinin ilgili kuruluş tarafından görülüp onaylandığını proje üzerinde gösterir vizedir.

EMLAK

İçeriğinde mülk ve malın birlikte yer aldığı emlak kelimesi ev, arsa, bağ, bahçe, tarla ve arazi gibi taşınmaz malların ortak adı olarak adlandırılabilir.

EMLAK BEYANI

Gayrimenkul satın alan kişilerin, ilgili belediyeye söz konusu gayrimenkulü satın aldığını bildirmesidir.

EN AZ PARSEL ALANI

Parselin, imar planı ile belirlenmemiş ise bu Yönetmelik ile belirlenmiş uygulanabilir en az alanıdır.

EN AZ PARSEL CEPHESİ

Parselin, imar planı ile belirlenmemiş ise bu Yönetmelik ile belirlenmiş uygulanabilir en az ön cephe uzunluğudur.

EN AZ PARSEL DERİNLİĞİ

Parselin, imar planı ile belirlenmemiş ise bu Yönetmelik ile belirlenmiş uygulanabilir en az parsel derinliğidir.

ESASLI TAMİR ve TADİL

Yapılardaki taşıyıcı unsurları etkileyen, yapının tümünün veya ortak alan ve bağımsız bölümlerin kullanım amacını, brüt inşaat alanını değiştiren ve tesisat (mekanik, elektrik ) projelerinin değişikliğini gerektiren ruhsata tabi işlemlerdir. Bina cephelerinde binanın tüm görünümünü etkileyen pencere, kapı, çatı v.b tadilatlar esaslı tamir ve tadil kapsamında sayılır.

EŞ YÜKSELTİ EĞRİLERİ (Yükseklik Eğrileri-Münhaniler)

Üretilen harita ölçeğine uygun olarak aynı yükseklik değerine sahip noktaların belli aralıklarla birleştirilmesi suretiyle  elde edilen eğriler eş yükselti eğrileri olarak adlandırılır. Haritada yer alan noktalar arasındaki yükseklik farkları, kazı ya da dolgu hesapları, eğimler vb. bilgiler bu eğriler kullanılarak hesaplanabilir.

FEN (Yol–Tretuvar) VİZESİ

Ruhsatlı yapının inşaatı sırasında tahrip edilen veya zarar verilen yol, bordür, kaldırım ve benzeri imalatın fen icaplarına uygun şekilde ruhsat sahibi tarafından tamir edilerek eski durumuna getirildiğini, Büyükşehir Belediyesi tasarrufundaki alanlarda Fen işleri Daire Başkanlığınca ,diğer yerlerde ilçe belediyeleri Fen İşleri Birimlerince yerinde kontrol edilerek uygun ise veya uygun hale getirildikten sonra kabul edildiğini veya ruhsat sahibince yaptırılmıyor ise maliyetine %20 eklenerek bedelinin tahsil edildiğini gösterir yapı kullanma iznine esas belgedir.

FENER

Binalarda merdiven kovalarının, ışıklıklarının, iç bahçe ve avluların ya da altlarında bulunan alanların aydınlatılması ve havalandırılması için çatıda bırakılan boşlukların, ışık ve hava alma özelliğini kesmeyecek şekilde üstlerini veya yanlarını kapatan yapı elemanıdır.

GAYRİMENKUL

Toplum yararı amacıyla getirilmiş sınırlamalar dışında sahiplerine, bunları diledikleri gibi kullanma hakkı veren toprak ve yapılar gayrimenkul olarak adlandırılır. Bir diğer tanımda da arazi, arsa, bina vb. taşınmaz mallar gayrimenkul olarak adlandırılmaktadır.

GECEKONDU ÖNLEME BÖLGELERİ

775sayılı Gecekondu Kanunu ve bağlı mevzuatına uygun olarak tanımlanan bölgelerdir.

GECEKONDU ISLAH BÖLGELERİ

775 sayılı Gecekondu Kanunu ve bağlı mevzuatına uygun olarak tanımlanan bölgelerdir.

GEÇİCİ YAPI

İmar Kanunu ve bu Yönetmelik hükümlerine göre geçici süre için yapım ve kullanıma izin verilen yapılardır.

GEÇİTLER

İmar planlarında belirtilen yerlerde, iki veya daha fazla yolun, meydanın, avlunun vb. açık alanların birbirine yaya bağlantısını sağlayan, giriş ve çıkışı kapatılamayan, bağımsız bölümler haricinde kalan, tamamen kamu kullanımına açık, çeperleri dükkanlı veya dükkansız üstü kapalı geçiş alanıdır.

GELİŞME ALANI ( İnkişaf Alanı )

Nazım imar planında kentin gelişmesine ayrılmış alanlardır.

GELİŞME KONUT ALANLARI

İmar planlarında gelişme konut alanı olarak belirtilmiş ve yapı düzeni ile yapılaşma yoğunlukları (TAKS/KAKS oranları ya da yapı emsalleri ile ) belirlenmiş, kentin gelişmesine ayrılmış yerleşme alanlarıdır. Bu alanlarda, binaların zemin katlarında veya bodrum katlarında, sadece günlük ticarete yönelik bağımsız bölümler oluşturulabilir.

GÜNÜBİRLİK TESİS ALANLARI

Bu alanlar yapılaşma koşulları, imar planında belirtilen sadece günübirlik kullanımlara dönük su ve kara sporlarına ilişkin üstü açık tesisler ile plaj tesisleri (duş, kabin, WC, vb.), lokanta, gazino, kafeterya, çay bahçesi gibi toplumun yararlanabileceği tesislerin yer aldığı alanlardır.

HACİZ

Bir taşınmazın tapu siciline, itilaftan dolayı konulan şerh`tir. İtilaf süresince o gayrimenkul deki ( satış , inşaat izni vb.) gibi bir takım haklar kısıtlanır.

HAFRİYAT PROJESİ (Kazı Projesi)

Yapımcı tarafından talep edilmesi halinde inşaat ruhsatı alınmadan önce kotları belirlenmiş bir parselde yapılacak kazı durumu ve miktarını belirtecek şekilde ölçümlendirilmiş ve kotlandırılmış plan ve gerektiği kadar kesitten oluşan, kazı iznine esas veya zemin iyileştirmesine yönelik kazık ve palplanj yerlerini gösterir ruhsat eki projedir.

HARİTA

Dünyanın tamamı ya da bir bölümü ile ilgili olarak, değişik yöntemler (yersel ya da uydu ölçme yöntemleri) kullanılarak yapılan ölçümler sonucu elde edilen verilerin, matematiksel yöntemlerle değerlendirilmesi sonucunda, bir küçültme oranı (ölçek) dahilinde kabul edilen bir izdüşüm yüzeyi (dönel elipsoid, küre vb.) üzerine iz düşürülmesiyle elde edilen ürün harita olarak adlandırılır.

HARİTA (PLAN) ÖRNEĞİ

Bir parselin maliki, hissedarlarından biri ya da yetkili vekilinin talebi ile parselin tescilli olduğu haritasından aynen alınan örneğidir.

HAVA BACASI

Işıklık yapılması gerekmeyen piyes veya piyeslerin ya da ortak alanın havalandırılmasına yarayan bacadır.

HİSSELİ, MÜSTAKİL (BAĞIMSIZ) TAPU

Hisseli tapu, bir gayrimenkuldeki ortakların sayısını ve hisse oranlarını gösteren tapudur. Hisseli arsa tapularında kişilerin toplam arsa içindeki yerleri tapu kayıtlarında görünmez ancak ortaklar kendi aralarında bu ayrımı anlaşarak yaparlar. Müstakil (bağımsız) tapu, bir tek kişiye ait olan ve sınırları, yeri kadastral paftalarda belirtilen ortakları olmayan tapudur..

HMAX

Bir arsaya bina yapılırken o binanın en fazla ne kadar yüksek olabileceğini metre cinsinden gösterir. Binanın belediye tarafından verilmiş olan sıfır kot`u ile çatı saçağı arasındaki mesafe ölçülerek belirlenir.

IŞIKLIK (Aydınlık)

Binalarda merdiven kovalarının veya mutfak, oda, banyo, hela gibi piyeslerin aydınlatılmalarını ve havalandırılmalarını sağlayan, üstü açık ya da fenerle kapatılmış, ebatları ve koşulları bu yönetmelikte belirtilen ve faydalanıldığı tüm katlara ulaşan boşluktur.

İÇ DUVAR

Bağımsız bölüm veya ortak alan içerisindeki piyesleri ayıran duvardır.

İKİZ DÜZEN

İmar planında, binanın bir tarafı komşu binaya bitişik, diğer tarafı ayrık olarak oturacağı alan belirtilmiş olan, imar yönetmeliği ile derinliği, kat adedi ve buna bağlı bina yüksekliği tanımlanmış bahçeli blok düzenidir.

İLAVE İMAR PLANI

Yürürlükte bulunan planın ihtiyaca cevap vermediği durumlarda, mevcut plana bitişik ve mevcut planın genel arazi kullanım kararları ile süreklilik, bütünlük ve uyum sağlayacak biçimde hazırlanan plandır.

İLAVE YAPI PROJESİ

Yapı bitmiş olsun veya olmasın yapı inşaat alanını aşmamak koşulu ile imar mevzuatı hükümlerine uygun olarak yapılmak istenilen ilavelerin tüm gerekli projelerini kapsayan ilgili kuruluşların ön vizelerini taşıması gereken uygulama proje bütünüdür.

İMAR ADASI

İmar planındaki esaslara göre meydana gelen adadır.

İMAR DURUMU

Bir parselde inşa edilecek yapı veya yapıların İmar Kanunu, imar planı ve imar yönetmeliği ile öngörülen proje yapım koşullarını, yazı ve kroki ile belirten, ilgili belediyelerce tanzim ve onaylanan yapı ruhsatına esas belgedir.

İMAR PLANI

Belde halkının sosyal ve kültürel gereksinimlerini karşılamayı, sağlıklı ve güvenli çevre oluşturmayı, yaşam kalitesini artırmayı hedefleyen ve bu amaçla beldenin ekonomik, demografik, sosyal, kültürel, tarihsel, fiziksel özelliklerine ilişkin araştırmalara ve verilere dayalı olarak hazırlanan, kentsel yerleşme ve gelişme eğilimlerini alternatif çözümler oluşturmak suretiyle belirleyen, arazi kullanımı, koruma, kısıtlama kararları, örgütlenme ve uygulama ilkelerini içeren pafta rapor ve notlardan oluşan belgedir. İmar planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı olmak üzere iki aşamadan oluşur.

İMAR PARSELİ

İmar adaları içerisindeki kadastro parsellerinin İmar Kanunu, imar planı ve yönetmelik esaslarına göre düzenlenmiş şeklidir.

İMAR PLANI DEĞİŞİKLİĞİ

Plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü, teknik ve sosyal donatı dengesini bozmayacak nitelikte, bilimsel, nesnel ve teknik gerekçelere dayanan, kamu yararının zorunlu kılması halinde yapılan plan düzenlemeleridir.

İHTİYATİ TEDBİR

Sonradan doğabilecek bir zararı önlemek amacıyla, itilaf veya alacak konusunda verilecek mahkeme kararının nihai sonucu beklenmeksizin bir gayrimenkulün üzerine koyulan şerh`tir.

İMAR MEVZUATINA AYKIRI YAPI

Ruhsatsız yapılan, ruhsat ve eklerine, fen ve sağlık kurallarına, yapı düzenine, bina ve kat nizamına, taban alanına, yapı inşaat alanına, bahçe mesafelerine, imar yoluna, cephe hatlarına, bina derinliğine, bina yüksekliğine, imar planı arazi kullanım kararlarına aykırı olan parsel sınırına veya imar planlarında yol, yeşil alan, otopark gibi kamu hizmet ve tesisleri için ayrılmış alanlara tecavüz eden, hisseli arsa ve arazilere, başkasının mülküne veya kesin inşaat yasağı olan yerlere inşa edilenler gibi yapılardır.

İRTİFAK HAKKI

Bir kişinin bir gayrimenkul üzerindeki sınırlı kanuni haklarıdır.
İrtifak hakkı kişinin o gayrimenkulde hissedar olmasını gerektirmez.

KAT İRTİFAKI

Bir arsa üzerinde ileride kat mülkiyetine konu olmak üzere yapılacak veya yapılmakta olan bir veya birden çok yapının bağımsız bölümleri için o arsanın maliki veya ortak malikleri tarafından Kat Mülkiyeti Kanunu hükümlerine göre kurulan irtifak hakkına ( Kat İrtifakı), bu haklara sahip olanlara da (Kat İrtifakı Sahibi) denir.

İSKAN (KULLANMA) BELGESİ

Yapının tamamen bitmesi durumunda tamamı için, kısmen tamamlanması durumunda izin verilen bölümleri için, yapının plan, fen ve sağlık koşullarına ve plana uygun olarak yapıldığını ve kullanılabileceğini gösteren belgedir.

İSKAN EDİLEN KATLAR

Konut, işyeri, eğlence ve dinlenme yerleri gibi ikamete, çalışmaya ve eğlenmeye tahsis edilmek üzere yapılan katlardır.

İSKAN EDİLEN KATLAR

Konut, işyeri, eğlence ve dinlenme yerleri gibi ikamete, çalışmaya ve eğlenmeye tahsis edilmek üzere yapılan katlardır.

İŞGAL
Gayrikanuni bir şekilde başkasına veya devlete ait bir gayrimenkulün sahibinden izin alınmadan kullanılmasıdır.

İŞYERİ

Ticarete ve üretime yönelik faaliyetlerin yürütüldüğü bağımsız bölüm ya da yapı veya tesislerdir.

İZALE-İ ŞUYU
Hissedarlar arasındaki ortaklığın resmi yoldan giderilmesi ve sona erdirilmesidir.
İzale-i Şuyu davaları o gayrimenkulün açık arttırma yoluyla satılması veya yeniden paylaştırılması yoluyla hissedarlardan bir veya birkaçının isteği üzerine yapılır.

JEOLOJİK ETÜT RAPORU

İmar planlarının yapımı için zorunlu olan ve imar planlarına veri olan, yapılaşma kararlarını etkileyen, arazi yapısına göre gözlemsel ve/veya aletsel etütlerle elde edilen ve araştırma alanının genel ve yapısal jeolojisini, birimlerin litolojisini, stratigrafisini, yeraltı suyu ve deprem durumunu, birimlerin mühendislik jeolojisi yönünden özelliklerinin belirlenmesini ve sonucunda, araştırma alanının jeolojik olarak yerleşime uygunluğunun (uygun, az riskli, riskli, uygun olmayan alanlar) saptamasını içeren rapordur.

KAÇAK YAPI

Kaçak yapı toprak sahibinin kendi arsası üzerine imar planına aykırı ve onaysız olarak yaptığı yapılardır.

KADASTRO

Uluslararası Kadastrocular Birliği (FIG) taşınmaz mallar kadastrosunu “Kadastro dairesi tarafından yürütülen, kütüklerden ve büyük ölçekli haritalardan oluşan, idari birimlere göre bölümlenmiş olarak bütün taşınmazları hukukun, kamu yönetiminin, ekonominin ve istatistiğin ihtiyaç duyduğu biçimde gösteren ve tanımlayan bir kamu hizmetidir” şeklinde tanımlamıştır.

KADASTRO ADASI

Kadastro yapıldığı zaman var olan adadır.

KADASTRO APLİKASYON KROKİSİ

Ada ve parsellerin Kadastro Müdürlüğünce arazide aplike edilmesi, varsa sabit tesislerden röperlenmesi, kenar ölçüleri ile birlikte köşe koordinatlarının yazılması ile oluşan krokidir.

KADASTRO PARSELİ

Kadastro yapıldığı zaman oluşmuş, mülkiyeti tescilli parseldir.

KADEMELİ ZEMİN KAT

Bu Yönetmelikte belirtilen hükümlere göre zemin katın değişik seviyelerde çözümlenmiş şeklidir.

KAKS (Kat Alanı Kat Sayısı)

Bir yapının katlar alanının imar parseli alanına oranıdır. Bu katsayı yüzde olarak ifade edilir. Örneğin 1000m2 lik bir imar parselinde, ön ve yan bahçe mesafeleri çekildikten sonra yapının tabana oturacağı alanı 150m2, taşınmazın yüksekliğini h=18.75m yani 6 kat olduğunu varsayarsak, ışıklık alanları hariç bu inşaatın KAKS’ı 900 /1000 olacağından % 90 ile ifade edilir. Ya da KAKS oranı 0.90 olan, 1000 metrekarelik bir arsa üzerinde zemin kat ve üzerleri dahil olmak üzere toplam 900 m2 lik kullanım alanı inşa edilebilir.

KALKAN DUVARI

Beşik çatı ile örtülü bir yapının mahyaya dik gelen duvarındaki üçgen bölüm, alın duvarıdır.

KAMU KURUM ALANLARI

Genel, katma ve özel bütçeli idarelerle, il özel idaresi ve belediyece veya kurumlarca sermayesinin yarısından fazlası karşılanan kurumlara, kanunla veya kanunun verdiği yetki ile kurulmuş kamu tüzel kişilerine ait tesislerin yer aldığı alanlardır. Bu alanlarda, hizmet binasının yanısıra lojman yapılabilir. Ancak, lojman alanı toplam inşaat alanının % 10’unun geçemez.

KAT İÇ YÜKSEKLİĞİ

Binanın herhangi bir katının döşeme üstünden kendi tavan döşemesi altına kadar olan yapı mesafesidir.

KAT İRTİFAKI

Bir arsa üzerinde ileride kat mülkiyetine konu olmak üzere yapılacak veya yapılmakta olan bir veya birden çok yapının bağımsız bölümleri için o arsanın maliki veya ortak malikleri tarafından Kat Mülkiyeti Kanun’u hükümlerine göre kurulan irtifak hakkına kat irtifakı denir.

KAT İRTİFAK SAHİBİ

Kat irtifakı hakkına sahip olanlara da kat irtifak sahibi denir.

KAT KARŞILIĞI ANLAŞMASI

Taraftar arasında şekil, biçim adet (yüzde ) karşılığı bedel ödemeksizin Tapu Sicil Müdürlüğü’nce senet altına temlik şeklidir.

KAT MÜLKİYETİ

Bağımsız bölümler üzerinde kurulan mülkiyet hakkına denir. Tamamlanmış bir yapı içinde, kanuni olarak bağımsız bölüm olmaya hak kazanmış bir taşınmazın mülkiyet Haklarıdır.

KAT MALİKİ

Bağımsız bölümler üzerinde kurulan mülkiyet hakkına sahip olanlara kat maliki denir.

KAT NET İÇ YÜKSEKLİĞİ

Binanın herhangi bir katının döşeme kaplaması üstünden kendi tavan döşeme altı kaplaması veya varsa asma tavan kaplaması altına kadar olan net mesafedir. Döşeme ve tavan kaplama kalınlıkları projede belirtilmemiş ise, (döşeme+ tavan) kaplaması (0.07) m. kabul edilir. Asma tavan derinliğinin, tavan döşemesi altından asma tavan kaplaması altına kadar verilmesi zorunludur.

KAT TERASI

Binada değişik büyüklüklerde kat alanları düzenlenmesi durumunda saçak seviyesi altındaki normal kat tavan döşeme seviyelerinde ortaya çıkan düz çatı niteliğindeki teraslardır.

KAT YÜKSEKLİĞİ

Binanın herhangi bir katının döşeme üstünden kendi tavan döşemesi üstüne kadar olan mesafesidir.

KATLAR ALANI

Bodrumda iskan edilen katlar ile asma kat ve çatı arası dahil, iskanı mümkün olan bütün katların ışıklıklar çıktıktan sonraki alanları toplamıdır. Açık ve kapalı çıkmalar yapı inşaat alanına dahildir.

KAZANILMIŞ TOPLAM İNŞAAT ALANI

İmar planlarında kazanılmış toplam inşaat alanına göre uygulama yapılması öngörülen yerlerde; kazanılmış alan, imar durumuna göre yapılması uygun görülen bina veya binaların; bodrum katları ile çatı arası kullanımları hariç olmak üzere, taban alanına katların alanları (çıkmalar dahil edilerek) eklenerek hesaplanır. Yeni yapılacak yapının inşaat alanı hesaplanırken ise, bodrum katta yapılan sığınak ve otopark hariç olmak üzere, Brüt İnşaat Alanı ( Toplam İnşaat Alanı ) tanımı esas alınır.

KENTSEL KONUT ALANLARI

İmar planlarında konut yapımı için ayrılan meskun konut alanları ve kentin gelişmesi için ayrılan gelişme konut alanlarıyla, gecekondu önleme bölgeleri, toplu konut alanları gibi konut alanlarından oluşan iskan alanlarıdır.

KENTSEL SOSYAL ALTYAPI ALANLARI

İmar planlarında kentlinin ihtiyacını karşılayacak eğitim, sağlık, kültürel, dini vb. sosyal tesislerin yer alacağı alanlardır. İmar planlarında aksine bir açıklama getirilmediği taktirde bu tür alanlar ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından plandaki kullanım amacına uygun olarak değerlendirilir.Bu alanlarda yapılacak tüm düzenleme ve tesislerde Türk Standartları Enstitüsünün engelliler ile ilgili standartlarına uyulması zorunludur.

KENTSEL TEKNİK ALTYAPI ALANLARI

Elektrik, havagazı, içme ve kullanma suyu, kanalizasyon ve her türlü ulaştırma, haberleşme ve arıtım gibi servislerin temini için yapılan tesisler ile açık veya kapalı otopark kullanımlarının yer aldığı alanlardır.

KENTSEL ve BÖLGESEL SPOR ALANLARI

Bunlar futbol, basketbol, voleybol, tenis, yüzme, atletizm, buz pateni gibi spor faaliyetlerini ihtiva eden açık ve kapalı tesis alanlarıdır.

KESİN YAPI YASAĞI UYGULANACAK ALANLAR

İmar Kanunu ve diğer genel ve özel yasalar, imar planı, koruma planı ve diğer mevzuat hükümleri ile karayolları ve yol kenarları koruma kuşaklarında, sahil şeritlerinde, enerji nakil hatları yaklaşma sınırları içerisinde, hava alanı koruma ve askeri stratejik alanları koruma kuşaklarında, hava alanı uçuş konilerinde, kültür ve tabiat varlıklarını koruma alanlarında, diğer kamu alanlarında ve ayrıca imar adalarında ve imar parsellerinde verilmiş yapı yaklaşma sınırları dışında yapı yapma yasağı getirilmiş alanlardır.

KIRMIZI KOT

Ham yollarda, belediyece hazırlanan ve onaylanan yol profiline göre, bitmiş yolun kaplama üst kotudur.

KIŞLAK

Bir veya birkaç köy veya beldeye, münferiden veya müştereken hayvanların kış mevsiminde barındırmaları ve otundan yararlanmaları için tahsis edilen arazi.

KONAKLAMA TESİSLERİ

Bu alanlar otel, motel, apart otel (bir turizm tesisine bağımlı olmak koşuluyla), tatil köyü, kamping gibi yataklı tesisler ile bunların lokanta, kafeterya, bar, diskotek gibi yan birimlerinin yer aldığı alanlardır.

KONKORDATO

Borçlu bir kişinin alacaklı bir kişiyle yapmış olduğu resmi anlaşmadır. Daha açık bir deyişle; borçlunun önerip de en az üçte iki alacaklısının kabulü ve ticaret mahkemesinin onaması ile ortaya çıkan bir anlaşmayla, alacaklıların bir kısım alacaklarından vazgeçmesi ve borçlunun da bu anlaşmaya göre kabul edilen borcun belli yüzdesini, tamamını ya da daha fazlasını, kabul edilen vadede ödeyerek borcundan kurtulması.

KONUT

İnsanların barınma, korunma, yeme içme yatıp kalkma gibi temel yaşam gereksinmelerini karşıladığı bağımsız bölümdür.

KONUT DIŞI KENTSEL ÇALIŞMA ALANLARI

Bu alanlarda, servis istasyonları (yol geçiş izin belgesi alınması, sağlık koruma bantlarının sağlanması ve diğer fonksiyonlardan ayrılması halinde), çok katlı taşıt parkları, her türlü ticaret, lokanta, sinema, tiyatro ve eğlence yerleri, banka, sigorta ve bürolar, çok katlı mağazalar, yerel ve bölgesel kamu kuruluşları, depolama, sosyal ve kültürel tesis alanları bulunur. Sanayi ve küçük sanayinin gürültülü, tehlikeli, kokulu, patlayıcı yanıcı maddeler içeren ve bol su kullanan, depolayan, zararlı atık madde çıkartan, çevre sağlığı yönünden sakıncalı olanları yer alamazlar.Bu tür alanlarda inşaat yaklaşma sınırları içinde kalmak ve TAKS-KAKS ve/veya emsal değerleri aşılmamak kaydıyla bina kütle ölçüleri serbesttir.

KONUM KOORDİNATLARI

Yeryüzündeki noktaların referans olarak seçilen bir koordinat sistemindeki X ve Y değerleri o noktalara ilişkin konum koordinatlarını oluştururlar.

KORKULUK

Balkon, kat ve çatı terasları, beşten fazla basamağı bulunan açık merdivenler (50 cm. den fazla yüksekliğe çıkan merdivenler), bina iç boşlukları, zemin katın üzerindeki katlardaki açık ulaşım alanları vb. yerlerde bu Yönetmeliğe ve teknik gereksinmelere uygun yapılan koruma elemanıdır.

KORUMA İMAR PLANI

Sit niteliğindeki yerleşme alanlarında düzenlenen koruma ve geliştirme amaçlı plan olup, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununca tanımlanan taşınmaz eski eser kapsamındaki “anıt”, “külliye”, “sit”, “arkeolojik sit”, “ören yeri” ve “doğal sit”ler ile, kent mekanı ve bunu bütünleyen çevresel alanlarda yer alan tarihi, arkeolojik ya da mimari değeri bulunan eski eser ve sanat yapılarının ya da tek tek sanat değeri taşımasalar bile bozulmamışlıkları ve bütünlükleri açısından belirli bir devri karakterize eden yerleşme dokuları ve kent parçalarının topluca oluşturdukları “kentsel sit” alanlarının korunmaları, bu alanlara uygun yeni kentsel fonksiyonlar getirilmesi ile bu çevrelerde yeni yapılar yapılabilmesi için uyulması gereken koşulları yeterli ayrıntıda belirleyen plandır.

KORUMA ALANLARI

Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ve ilgili yönetmeliklere göre yapılanma şartları belirlenen arkeolojik, tarihi, kentsel ve doğal sit alanları ile, özel koşullu tarım alanları / tarımsal niteliği korunacak alanlar, tarımsal niteliği korunacak özel mahsul alanları / organize tarımsal işletme alanları ve yapı yasağı ya da sınırlaması getirilen alanlar “Kentsel Koruma Alanları”dır.

KOT

Fiziksel yeryüzü üzerindeki noktaların referans olarak seçilen yüzeyden olan düşey uzaklıklarına yükseklik denir.

KOT KROKİSİ

İmar durumu veya vaziyet planına göre ada ve parsellerin köşe noktaları ile yapılacak binaların köşe noktaları ve varsa kademe noktalarının Ülke Nivelman Sistemine dayalı olarak gösterildiği krokidir.

KULLANMA HAKKI

Kat maliklerinin ortak malik sıfatıyla paydaşı bulundukları ortak yerler üzerindeki faydalanma haklarına

KURU MÜLKİYET

Çıplak mülkiyet olarak da adlandırılabilir. Bir gayrimenkulün tapu sicilinde kayıtlı mal sahibi olunduğu halde o gayrimenkulü kullanma hakkının ( İntifa Hakkı ) bir başka kişiye ait olmasıdır. Bir gayrimenkulün kanuni değeri açısından Kuru mülkiyet payı 1/3 tür. Kalan 2/3 ü ise İntifa Hakkına sahip olanındır.

KÜÇÜK SANAYİ ALANLARI

Küçük ölçekte üretim yapan sanayi tesisleri ile tamirhane ve benzeri hizmet tesislerinin yer aldığı bölgelerdir.

KÜLTÜREL TESİS ALANLARI

Kütüphane, konferans, konser, tiyatro, sinema, sergi salonu gibi kültürel tesislerin bulunduğu alanlardır.

MERA, OTLAK

Bir veya birkaç köy veya beldeye münferiden veya müştereken hayvanlarını otlatmaları ve otundan yararlanmaları için tahsis edilen arazi.

MESKUN KONUT ALANLARI

İmar planlarında belirlenmiş yapılaşma yoğunluğuna göre (yüksek, orta, düşük), yapı düzeni korunacak, düzeltilecek, sağlıklaştırılacak ikamet bölgeleridir. Meskun konut alanlarında, binaların zemin katlarında veya bodrum katlarında, sadece günlük ticarete yönelik bağımsız bölümler oluşturulabilir.

METROPLİTEN AKTİVİTE MERKEZLERİ

İmar planlarında belirlenmiş, konut, her türlü ticaret, depolama, büro, iş hanı, eğlence yerleri, yönetim binaları, kamu kuruluşları, otel, motel gibi kullanımların yer aldığı bölgelerdir. Bu bölgelerde zemin katlarda konut yapılamaz. Ayrıca, bu bölgelerde yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden sonra yeni inşa edilecek yapılarda, konut ve konut dışı kullanım girişlerinin ayrı olarak tertip edilmesi gerekir. Bu bölgelerde servis istasyonları; yol geçiş izin belgesi alınması, sağlık koruma bantlarının sağlanması ve diğer fonksiyonlardan ayrılması halinde yapılabilir.

MEVCUT BİNA

Yürürlükte bulunan imar planı ve mevzuata uygun olarak tamamlanmış veya ruhsat alınarak en az su basman seviyesinde inşaatı ikmal edilmiş ve bugünkü imar planlarına göre yükseklik ve yapı düzeni yönünden korunması mümkün olan yapılardır.

MEVZİ İMAR PLANI

Mevcut planların yerleşmiş nüfusa yetersiz kalması veya yeni yerleşim alanlarının kullanıma açılması gereğinin ve sınırlarının ilgili idarece belirlenmesi halinde, İmar planları yapım yönetmeliğinin plan yapım kurallarına uyulmak üzere yapımı mümkün olan, yürürlükteki her tür ölçekteki plan sınırları dışında, planla bütünleşmeyen konumdaki, sosyal ve teknik altyapı ihtiyaçlarını kendi bünyesinde sağlayan, raporuyla bir bütün olan imar planıdır.

MİRASIN İNTİKALİ

Ölmüş bir kimsenin sahip olduğu menkul ve gayrimenkul cinsinden tüm varlıklarının veya borçlarının kanuni mirasçılarına geçmesidir.

MUVAKKAT YAPI

İlgili kuruluşlar tarafından geçici bir süre kullanılmak üzere yapımına müsaade görmüş, bu süre sonunda gerekirse yıkımı söz konusu olan geçici bir yapı.

MÜCAVİR ALAN

İmar mevzuatı bakımından belediyelerin kontrol ve sorumluluğu altına verilmiş olan alanlardır. Mücavir alanın ilgili belediye sınırına bitişik olması gerekmez. Ayrıca bu alanlar köyleri de içerebilir. İmar kanununa göre tespit edilir.

MÜLKİYET

Kısaca mülk sahipliği olarak adlandırılan mülkiyet, bir eşya üzerinde, yasal sınırlar içinde mutlak bir egemenlik yetkisi veren haktır. Diğer bir tanımla özel ve tüzel kişilerin ihtiyaçlara oranla kıt olan mallar üzerinde yasalarla belirtilen haklarıdır.

MÜSTAKİL TAPU

Üzerinde birden fazla hissedar olmayan, bir kişi veya kuruluşa ait tapu.

MÜŞTEMİLAT

Genellikle binaların bodrum katlarında düzenlenen ve odunluk, kömürlük, müşterek çamaşırlık ve çamaşır kurutma yerleri gibi iskan edilmeyen mekanlar ile kapıcı dairesi, bekçi odası ve kaloriferci dairesi gibi iskana ayrılan, binanın ortak hizmetlerine tabi mekanlardır.

MÜTEMMİM CÜZ

Bir gayrimenkulün bir anlamda dokunulmazlığı olan ve ondan ayrılmaz parçasına denir. Bu dokunulmazlık mahalli örflere göre belirlenir. Örneğin bina, tarihi bir ağaç, evin kapısı, bahçede bulunan bir çeşme vb.

NAZIM İMAR PLANI

Onaylı halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olan, varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak hazırlanan ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve sorunlarının çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere 1/2000 veya 1/5000 ölçekte düzenlenen, detaylı bir rapor ile açıklanan ve raporu ile bir bütün olan plandır.

NİRENGİ

Ülke ya da bölge koordinat ve yükseklik (kot) sistemine dayalı olarak bir arazide ya da herhangi bir yapı üzerinde tesis edilmiş olan yer kontrol noktalarıdır.

NİZASIZ

İtilafsız olan.

NORMAL KAT

Bodrum, zemin ve çatı arası dışında kalan kat veya katlardır.

ORMANA BİTİŞİK KÖY VE KASABA

Evlerin toplu bulunduğu yerleşim alanından itibaren aralıksız olarak devam eden arazi topluluğu bir, iki veya üç yönden ormanlara bitişik olan köyler ve kasabalar.

ORMAN İÇİ KÖY

Evlerin toplu bulunduğu yerleşim alanlarından itibaren aralıksız olarak devam eden arazi topluluğu dört yönden ormanlarla çevrili olan köyler.

ORMAN KÖYÜ

Orman içi veya ormana bitişik köyler.

ORTAK ALAN

Kat mülkiyetine konu olan binaların bağımsız bölümleri ve eklentileri dışında kalıp, binaların giriş holleri, ışıklıklar, hava bacaları, saçaklar, tesisat kat, mahal ve odaları, açık ve kapalı merdivenler, yangın merdivenleri, asansörler,kalorifer dairesi, yakıt deposu, kapıcı dairesi ve kaloriferci dairesi, sığınak ve otopark gibi ortak kullanıma açık alanlardır.

ORTAK DUVAR

İki bağımsız bölümü veya bir bağımsız bölüm ile içerisindeki ya da bitişiğindeki ortak alanı ayıran duvardır.

OYUN ALANLARI (Semt Spor Sahaları)

İskan bölgeleri içinde yer alan gençlerin spor ve oyun ihtiyaçlarını karşılayan açık alanlardır. Bu alanlarda, toplam inşaat alanı arsa alanının %3’ünü ve aynı zamanda 200 m2’yi ve yüksekliği 1 katı ( 3.80 m.) geçmeyen ve mülkiyet sınırlarına 5 metreden fazla yanaşmayan, sadece soyunma kabinleri, duş, WC kullanımı için yapı yapılabilir. İmar planında ayrılan alanın tümü projelendirilir ve emsal bütün alan dikkate alınarak hesaplanır.

ÖLÇEK

Plan veya harita üzerinde belirli iki nokta arasındaki uzunluğun yeryüzünde bu iki nokta arasındaki gerçek uzunluğa oranına ölçek denir.

ÖN BAHÇE

Parsel ön cephe hattı ile yapı cephe hattı arasında kalan bölümüdür. Birden fazla yola cephesi olan parsellerde, yapı ile yol arasında kalan parsel bölümleri de ön bahçe tanımına girer.

ÖN BAHÇE MESAFESİ

İnşa edilecek binanın yükseklik (kot) aldığı yola olan mesafesidir. Binanın ayrık, bitişik ya da blok nizam olmasına ve plandaki durumuna göre değişir.

ÖN PROJE (Avan Proje)

Bu Yönetmeliğe veya Yüksek Yapılar Yönetmeliğine göre düzenlenmesi öngörülen durumlarda veya yapı veya yapıların özelliğine göre proje müellifince gerekli görüldüğü hallerde ön izin niteliğinde ve uygulama projesine esas olmak üzere, geçerli imar durumuna göre düzenlenen ve içeriğinde ; projenin vaziyet planında bahçe tanzimi, otopark girişi, yangın merdiveni, bu Yönetmeliğin izin verdiği durumlarda bahçe içine yapılabilecek trafo ve garajlar ile bahçe ve bina yaklaşım mesafe ve kotları, tüm kat planları ve yeterli miktarda kesitleri, yapı inşaat alanının hesaplanması için gerekli olan tüm ölçü ve kotları, proje tertibi nedeniyle tam anlamıyla tanımlanamayan yapı kütlelerinde tam anlatımlı maket veya üç boyutlu çizim ve ayrıca yapı inşaat alanı tablosu bulunan ilgili meslek odasının çizim ve sunuş standartlarına uygun 1/500 veya 1/200 veya 1/100 ölçekli ruhsat eki projedir.

ÖZEL İŞLEVLERE AYRILMIŞ ALANLAR

imar planında fuar, lunapark, festival alanları, hayvanat ve botanik bahçeleri, kültür park gibi işlevler için ayrılmış alanlardır.

PAFTA

Büyük ölçekli haritaların (1/5000, 1/2000 ve da büyük ölçekli)) standart veya belirli parçalarından her biri pafta olarak adlandırılır. Diğer bir deyişle bir bölgedeki parsellerin, yolların, yapıların, vb detay ve ayrıntıların bir kısmını şekil ve ebatlarıyla birlikte gösteren harita bölümlerinin her biridir.

PARAPET DUVARI

Pencere altlarında ve düz çatılarda korkuluk olarak ve çatılarda tesisatları veya çatı kaplamasını gizlemek amacıyla yapılabilen duvardır.

PARKLAR (Dinlenme Alanları)

Kentte yaşayanların yeşil bitki örtüsü ile dinlenme ihtiyaçlarına cevap veren alanlardır. İmar planlarında park alanlarının içerisinde park için gerekli başka tesisler gösterilmemiş ise, bu alanlarda ancak WC, süs havuzları ve pergola yapılabilir.

PARSEL

Kadastroda kayıt birimi olan parsel, kendi içinde kapanan bir sınırla çevrili yeryüzü parçasıdır. Ancak bu sınır doğal bir sınır olmayıp, rölatif bir ölçü ya da bir tesistir. Parseller insanlar tarafından yapılacak işaret ya da tesislerle birbirlerinden ayrılabilir. Bu sınırlandırma plan ya da haritalarla da olabilir.

PARSEL CEPHESİ

Parselin üzerinde bulunduğu yoldaki cephesidir. Genel olarak,köşe başına rastlayan parsellerde geniş yol üzerindeki kenar parsel cephesidir. İki yolun genişliklerinin eşit olması halinde dar kenar parsel cephesidir. İki veya daha fazla yola cephesi olan parsellerde,ön,arka ve yan cephelerin tayini, adadaki diğer parsellerin konumları,mevcut teşekküller ve yapı nizamı dikkate alınarak belediyesince belirlenir.

PARSEL DERİNLİĞİ

Parsel ön cephe hattına arka cephe hattı köşe noktalarından indirilen dik hatlarının en uzun ve en kısa olanının uzunluklarının ortalamasıdır.

PARSELASYON PLANI

Mevzuata, uygulama imar planı ve plan notlarına uygun yapılaşmaya temel oluşturmak ve kamu hizmet ve tesis alanlarının kamu eline geçişini sağlamak amacıyla hazırlanan, kesin parselasyon durumunu gösteren ve tapuya tescil işlemlerinde esas alınan arazi ve arsa düzenleme işlemini gösteren plandır.

PASAJ

Pasajlar, birden fazla yollara veya başka bir kullanıma tapuda tescil edilmek koşulu ile komşu bir parsel üzerinde aynı nitelikteki başka bir binaya geçiş sağlayan çarşılar olup, bünyesindeki işyerlerinin ayrı bağımsız bölüm numaraları alması zorunludur.

PASİF YEŞİL ALANLAR

Orman alanları, ağaçlandırılacak alanlar, milli parklar, mezarlıklar, doğal karakteri korunacak vb. alanlardır.

PAZAR YERLERİ

İmar planında tanımı getirilmiş fonksiyonların yer alacağı açık ve kapalı pazar yerleridir.

PERGOLA

Bahçelerde en fazla (2.40) m. net iç yüksekliğinde veya zemin kat ve kat teraslarında bulunduğu katın kat yüksekliğini aşmayacak şekilde gölge vermek, bitki sardırmak amacıyla hafif strüktür malzemeden yanları açık, üstü döşeme plağı ve kaplaması yapılmadan boşluklu olarak düzenlenen, konstrüksiyondur.

PİKNİK, MESİRE ve EĞLENCE ALANLARI

Bu alanlar kentlilerin günübirlik eğlenecekleri ve dinlenebilecekleri alanlardır. Bu alanlarda, yoğun yeşil bitki örtüsünün yanında yeterli sayıda otopark, oturma ve yemek yerleri, çeşmeler, oyun alanları, yemek pişirme yerleri, WC ve bulaşık yıkama yerleri ile yapılaşma emsali %3’ü, yapı yüksekliği 2 kat 6.80 m. yi geçmemek koşulu ile lokanta, çayhane, satış yeri v.b tesisler yapılabilir. İmar planında ayrılan alanın tümü projelendirilir ve emsal bütün alan dikkate alınarak hesaplanır.

PİYES

Bağımsız bölüm içerisinde iç duvar veya bölme elemanları ile çerçevesi tanımlanmış ya da niş oluşturularak meydana getirilmiş, belirli bir işlev görerek kendi bağımsız bölümünün kullanım amacını tamamlayan iç mekandır.

PLAJ ALANLARI

Kamuya açık kıyı alanlarıdır.

PLANKOTE

Ada veya parsellerin en az köşe ve eğim değişim noktalarının, oluşmuş kaldırım ve yolların Ülke Nivelman Ağına dayalı olarak yüksekliklerini (kotlarını) gösteren haritadır.

REKREASYON ALANLARI

Bu alanlar kentlilerin günübirlik eğlenecekleri, dinlenecekleri, sportif etkinlikler yapabilecekleri alanlardır.Bu alanlarda, , yoğun yeşil bitki örtüsünün yanında yeterli sayıda otopark, oturma ve yemek yerleri, çeşmeler, oyun alanları, yemek pişirme yerleri, WC ve bulaşık yıkama yerleri, sadece günübirlik kullanımlara dönük su ve kara sporlarına ilişkin üstü açık tesisler, açıkhava tiyatroları ile yapılaşma emsali %3’ü, , yapı yüksekliği 2 kat 6.80 m. yi geçmemek koşulu ile su ve kara sporlarına ilişkin kapalı tesisler ile lokanta, çayhane, satış yeri v.b tesisler yapılabilir. . İmar planında ayrılan alanın tümü projelendirilir ve emsal bütün alan dikkate alınarak hesaplanır.

RESMİ BİNA

Genel, katma ve özel bütçeli idarelerle, il özel idaresi ve belediyeye veya bu kurumlarca sermayesinin yarıdan fazlası karşılanan kurumlara ait olan ve bir kamu hizmeti için kullanılan binalardır.

RESTORASYON PROJESİ

Tarihsel belge niteliğindeki kültür yapılarının, gelecek kuşaklara aktarılabilmesi ve yıpranmasının durdurulması amacıyla söz konusu yapılara yapılacak onarım, yenileme, sağlıklaştırma ve işlevlendirme gibi her türlü teknik ve sanatsal müdahalelerin ulusal ve uluslararası koruma ilkelerine dayanılarak hazırlanan rapor ve proje bütünüdür.

REVİZYON İMAR PLANI

Her tür ve ölçekteki planın ihtiyaca cevap vermediği veya uygulamasının mümkün olmadığı veya sorun yarattığı durumlar ile üst ölçek plan kararlarına uygunluğunun sağlanması amacıyla planın tamamının veya plan ana kararlarını etkileyecek bir kısmının yenilenmesi sonucu elde edilen plandır.

RÖLÖVE PROJESİ

Mevcut bir yapının halihazır durumunun tespiti amacıyla vaziyet planı, kat planları, biri merdivenden geçen asgari iki kesit ve bitişik olmayan tüm cephe görünüşleri yerinde ölçüm alınarak çizilen ve gerektiğinde taşıyıcı sistemini anlatan statik raporu ile yeterli sayıda fotoğraf eklenerek oluşan mimari projedir.

RÖPER NOKTASI

Binanın ön cephe hattı izdüşümü üzerinde bina yüksekliği tespitine esas olmak üzere, yeri ve kotu bu yönetmelik ve bina +- 0.00 kotuna göre belirlenen noktadır.

RÖPERLİ KROKİ

Gayrimenkul maliki ya da vekilinin talebi üzerine parselin sınırlarının arazide işaretlenmesi için kullanılan krokidir. Bu kroki üzerinde ölçü değerleri, poligon noktaları ve parsel köşe noktalarının koordinatları yazılıdır. Aplikasyonu yapılan parselin zeminde işaretlenen noktaları çevredeki yapı, tesis, elektrik direği, kuyu vb. sabit noktalardan röperlenir ve röper ölçüleri aplikasyon krokisinde gösterilir. Yer gösterme işlemi sonucu bir asıl ve bir kopya olmak üzere iki nüsha aplikasyon krokisi düzenlenir. Krokiler, yetkili kadastro elemanları, parselin ilgilileri ve varsa diğer komşu parsellerin malikleri ve varsa tanıklarca imzalanır. Aplikasyon krokisinin bir örneği yer tespitinden sonra ilgilisine verilir.

SAÇAK SEVİYESİ

Binaların son kat tavan döşemesi alt kotudur.

SAĞLIK TESİSLERİ ALANLARI

Kamu tarafından yapılan veya imar planlarında özel ya da tüzel kişilerce yapılacağı belirlenmiş olan ve ilgili mevzuata uygun olarak yapılacak hastane, dispanser, sağlık ocağı, huzurevi (yaşlılar bakımevi) gibi tesislerin yer alacağı alanlardır.

SANAYİ ALANLARI

İmar planlarında orta ve büyük ölçekte üretim yapan sanayi tesislerinin yer aldığı bölgedir.

SATIŞ VAADİ

Bir kimsenin sahibi olduğu bir gayrimenkulü anlaşma şartlarının gerçekleşmesi halinde, anlaşmada belirtilen kişiye satacağına dair taahhüt de bulunmasıdır.

SERBEST BÖLGE

Bakanlar Kurulunca serbest bölge olarak ilan edilen alandır.

SERVİS İSTASYONU

Araçların, bakım-onarım, yağlama ve yıkama gibi işlerinin yapıldığı tesislerdir. Bu tesislerin akaryakıt sağlayacak şekilde düzenlenmiş olanları akaryakıt istasyonu sayılır ve akaryakıt istasyonu ile ilgili hükümler uygulanır.

SIĞINAK

Nükleer ve konvansiyonel silahlarla, biyolojik ve kimyevi harp maddelerinin tesirlerinden ve tabii afetlerden insanlarla, insanların yaşaması ve ülkenin harp gücünün devamı için zaruri canlı ve cansız kıymetleri korumak maksadıyla 3194 sayılı İmar Kanununa göre düzenlenmiş Sığınaklarla İlgili Yönetmelik ve eklerine uygun olarak inşa edilen korunma yerleridir.

SIVILAŞTIRILMIŞ PETROL GAZLARI (LPG) İKMAL İSTASYONLARI

Sıvılaştırılmış petrol gazlarının sabit tanklarda depolandığı, yakıt olarak sıvılaştırılmış petrol gazlarını kullanan sabit depolu karayolu taşıtlarına dispenser (dağıtıcı) vasıtasıyla ikmal hizmetlerinin verildiği istasyonlardır.

SİYAH KOT

Yapılacak bir yolun veya tesviye edilecek bir parselin işlem görmeden önceki tabii zemininin kotlarıdır.

SON KAT

Çatı, çatı terası veya çatı arası altında bulunan normal katların en üstte olan katıdır.

SOSYAL TESİS ALANLARI

Bu alanlar, kültürel tesisler, yurt, kreş, huzurevi, yetiştirme yurdu, güçsüzler evi, turizm bakanlığı danışma bürosu gibi kamuya ait tesisler ile kamu hizmeti gören vakıf ve meslek odalarına ait sosyal ve hizmet binalarının yer alacağı alanlardır.

SU ve ATIK SU TESİSATI VİZESİ

Yapının temiz su, pis su ve yağmur suyu parsel içi tesisatının kent şebekesine bağlanması işleminin İzmir Su ve Kanalizasyon İşletmesi tarafından onaylandığını gösteren ve inşaat ruhsatı eki niteliğinde olan iki kademeli belgedir.

SÜKNA HAKKI

Bir gayrimenkulün bir bölümünü kullanma hakkıdır. Bu hakkın satılması veya mirasçılara devredilmesi söz konusu değildir.

ŞEREFİYE (DEĞERLENME VERGİSİ)

Kamunun karar ve etkinlikleri sonucunda, belli bir yerdeki taşınmaz malların artan değerleri üzerinden yerel yönetimlerin aldığı bir tür taşınmaz vergisi.

ŞERH
Tapu kütüğüne geçecek bir şekilde, bir mal sahibinin gayrimenkulünün üzerindeki herhangi bir husustaki haklarının sınırlandırılmasıdır. Bu işlem, herhangi bir taraflarla anlaşarak mal sahibinin kendi rızasıyla yapılabileceği gibi bazı hallerde kendi rızası olmadan da oluşabilir.

ŞUFA HAKKI
Bir taşınmazın satılması halinde o gayrimenkulü aynı satış şartlarına göre öncelikli satın alma hakkıdır.

Kanuni Şufa Hakkı:

Bir gayrimenkulün satılması halinde o gayrimenkuldeki diğer hissedarların aynı satış şartlarında hissedar olmayanlara göre öncelikli satın alma hakkıdır.
 

Mukaveleden Doğan Şufa hakkı:

Bir gayrimenkulde hissedar olunmamasına rağmen daha önceden
yapılmış ve tapu siciline şerh düşülmüş bir mukaveleye göre öncelikli satın alma hakkıdır.

TABAN ALANI (T.A)

Yapı veya yapıların, taşıyıcı sisteminin zeminle irtibatını sağlayan kolonların dış yüzeylerinin çevrelediği alandır. Bahçeye yapılan eklenti ve müştemilat taban alanı içinde sayılır.

TABİİ ZEMİN

Parselin hafredilmemiş veya doldurulmamış doğal zeminidir.

TABİİ ZEMİN TERASI

Tabii zeminden veya tesviye edilmiş zeminden en fazla (1.00) m. yüksekliğe kadar tertiplenen katlarda, döşeme ile parsel zemini seviyeleri arasında konsol uygulaması yapılmadan, altı kapalı olarak parsel zeminine taşıtılan ve direkt olarak bahçe kullanımı ile irtibatlı terastır. Tabii zemin terasları parsel sınırlarına en fazla 2.00 m. ye kadar yanaşabilir.

TADİLAT PROJESİ

Yapı bitmiş olsun veya olmasın ruhsat eki onaylı projelerde imar mevzuatı hükümlerine uygun olarak yapılmak istenilen değişikliklere göre sadece değişen kısımlarla ilgili olarak tanzim edilen uygulama projeleridir.

TAKS (Taban Alanı Kat Sayısı)  

Bir yapının parsel tabanında kapsadığı inşaat alanının parsel alanına oranıdır. Bu oran yüzde ile ifade edilir. Örneğin 400 m² lik bir imar parselinde, ön ve yan bahçe mesafeleri çekildikten sonra yapının tabana oturacağı alan 100m² ise, bu parselin TAKS’ı,  olacağından % 25 olarak ifade edilir. Ya da TAKS = 0.20 ibaresi, bir arsanın üzerine bina yapılabilecek alanın, o arsanın yüzde 20si olduğunu gösterir.

TAPU

Bağ, bahçe, tarla, arsa, dükkan, daire vb. taşınmaz malların kime ya da kimlere ait olduğunu gösteren ve devlet tarafından verilmiş belgedir. Tapu, taşınmazlara ilişkin olarak belirlenmiş olan mülkiyet hakkının resmi belgesidir.

TAPULAMA

Tapulama, kadastro ile eş anlamlı bir kelimedir. Yürürlükten kaldırılan 766 sayılı Tapulama Kanunu’nda tapulama “İl ve ilçelerin belediye sınırları dışındaki taşınmazların hukuki ve geometrik durumlarının tespit edilmesi ve gösterilmesi” şeklinde tanımlanmıştır.

TAŞINMAZ

Türk Medeni Kanunu’na göre toprak, tapu kütüğünde ayrıca kaydedilmiş haklar (inşaat, kaynak ve diğer irtifak hakları) ve madenler ( burada söz konusu olan maden cevheri değil bunlar üzerindeki haklardır) taşınmaz olarak sayılırlar. Bunun dışında 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu’na göre, tamamlanmış bir yapının kat, daire gibi bölümleri bağımsız olarak mülkiyet hakkına konu olur. Yani bu bölümlerde başlı başına taşınmaz niteliğinde sayılırlar.

TEMLİK
Bir gayrimenkulü, satış, bağış, trampa ve buna benzer herhangi bir yolla birisine vermek, nakletmek.

TERCİHLİ TİCARET BÖLGELERİ

İmar planlarında belirtilen tercihli ticaret bölgeleridir. İmar planlarında belirlenen koşullara göre bu bölgelerde ticaret bölgelerinde yer alan tesislere ilave olarak konutlar da yapılabilir. Ancak, bu bölgelerde yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden sonra yeni inşa edilecek yapılarda, konut ve ticaret girişlerinin ayrı olarak tertip edilmesi gerekir.

TEREKE :
Ölmüş bir kimsenin varislerine menkul, gayrimenkul, alacak ve borç cinsinden bıraktıklarının bütünüdür.

TERK
Bir arazi üzerinde imar planı uygulaması yapılırken, kamu yararına ayrılmış, yol, yeşil alan, okul vb. benzeri unsurların o arazi üzerine denk gelen kısımların ilgili belediyeye bedelli veya bedelsiz olarak verilmesidir.
Söz konusu terkler yapılmadan o arazi Arsa vasfını alamaz ve üzerine tescilli bir yapı inşa edilemez.

TERKİN
İpotek, şerh, haciz vs. gibi tapu siciline işlenmiş işlemlerin sona erdirilerek kaldırılmasıdır.

TESİSAT BACASI

Binada düşey doğrultuda kablo, boru, kanal gibi tesisat elemanlarının topluca geçirildiği, ortak mahallere açılabilen ve müdahale edilebilen bacadır.

TESİSAT ÖN VİZESİ

Gerek iskan edilmiş alanlarda gerekse kent şebekesi bulunmayan gelişme alanlarında , inşaat ruhsatı alınması aşamasında gerekli olan sıhhi tesisat projesinin ilgili belediyesinden onaylanmasından önce, yapının içme suyu, atık su ve yağmur suyu parsel içi tesisat projelerinin kent şebekesine veya fosseptiğe bağlantısı yönünden ilgili belediyeye bağlı Su ve Kanalizasyon Müdürlüğü tarafından görülüp onaylandığını gösterir vizedir.

TESİSAT SON VİZESİ (Kanal Bağlantı Belgesi)

Ön vizeli projeye uygun olarak yapımcı tarafından yapılan işlem ve imalatın üstü kapatılmadan önce ilgili kuruluş tarafından görülüp kabul edildiğini gösterir kullanma iznine esas belgedir.

TESVİYE EDİLMİŞ ZEMİN

Bu Yönetmelikte belirtilen esaslara göre hafredilerek veya doldurularak parselin aldığı son zemin durumudur.

TİCARET BÖLGELERİ

İmar planlarında ticari amaçlı yapılar için ayrılmış bölgelerdir. Bu bölgelerde bürolar, iş hanları, gazino, lokanta, düğün salonu, çarşı, çok katlı mağazalar, bankalar, oteller, sinema, tiyatro gibi kültürel, sosyal tesisler ile yönetimle ilgili tesisler ve benzeri yapılar yapılabilir.

TOPLU KONUT ALANLARI

2985 sayılı Toplu Konut Kanunu ve bağlı mevzuatına uygun olarak tanımlanan alanlardır.

TOPTAN TİCARET ALANLARI

Toptan ticaret ve bu amaçla ilgili hizmet görecek diğer yapı ve tesislerin yer aldığı alanlardır.

TURİZM ve İKİNCİ KONUT ALANLARI

Bu alanlar plan koşullarına bağlı olarak tercihe göre turizm konaklama tesislerinin veya 2. konutların yapılabileceği alanlardır.

TURİZM ve TERCİHLİ KENTSEL KULLANIM ALANLARI

İmar planlarında (T) işareti ile belirlenmiş alanlar olup, bu alanlar turizm konaklama tesisleri, konut, ticaret ve büro binalarının yapılabileceği alanlardır.

TURİZM YERLEŞME ALANLARI

İmar planında; turizm konaklama tesisleri, turizm ve ikinci konut alanları, turizm ve tercihli kentsel kullanım alanları, günübirlik tesis alanları ile geleneksel üretim / satış ve pansiyon konut alanları, plaj alanları / kıyı kesimlerindeki servis odakları gibi kullanımların yer aldığı alanlardır.

TUS

Teknik Uygulama Sorumlusu (TUS), Proje müellifleri kendileri olsun veya olmasın, yapının yürürlükteki kanun, imar planı, ilgili yönetmelik hükümleri, Türk standartları, teknik şartnameler, 11.1.1974 tarih ve 14765 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İşçi Sağlığı ve İş güvenliği Tüzüğü ile fen, sanat ve sağlık kurallarına uygun olarak düzenlenen ruhsat eki projelerine göre gerçekleştirilmesinde ilgili idarelere karşı sorumlu olan ilgili meslek mensuplarıdır.

UMUMİ BİNA

Kamu hizmeti için kullanılan resmi binalarla,  ibadet yerleri, özel eğitim, özel sağlık tesisleri, spor tesisleri, sinema, tiyatro, opera, müze,  kütüphane, konferans salonu gibi kültürel binalar ile gazino, düğün salonu gibi eğlence yapıları, otel, pasaj, çarşı gibi ticari yapılar, katlı otopark, genel sığınak ve bunlara benzer, kısmen veya tamamen umumun kullanımına mahsus binalardır.

UYGULAMA İMAR PLANI

Onaylı halihazır haritalar üzerine, varsa kadastral durumu işlenmiş olan ve nazım imar planına uygun olarak hazırlanan ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına temel olacak uygulama etaplarını ve esaslarını ve diğer bilgileri ayrıntıları gösteren ve 1/1000 ölçekte düzenlenen raporuyla bir bütün olan plandır.
UYGULAMA PROJELERİ

Bir yapının inşa edilebilmesi için, gereken tüm ilgili mevzuat ile, meslek odaları tarafından belirlenen mesleki ve teknik standartlara uygun olarak hazırlanmış, ilgili kuruluşların ön vizelerini almış, ruhsat eki mimari, statik, elektrik ve mekanik tesisat projeleri ile bunların eki detay, hesap ve raporlardır.

VASİ
Yaş olarak reşit olmayan veya herhangi bir sebepten ötürü
(Aşırı yaşlanma, bunama, akli dengesizlik, tutukluluk vs.) bazı kanuni işlemleri yerine getiremeyecek kişiler için veli olarak tayin edilmiş kişi.

VAZİYET PLANI

Bir arsa üzerindeki birden fazla yapı veya açık ve kapalı kullanım alanlarını kuşbakışı olarak gösteren krokidir. Vaziyet planlarında binalar haricinde iç yollar, otoparklar, spor alanları, sosyal tesisler, yüzme havuzu vs. özel kısımlarda gösterilir.

VEKALETNAME
Bir kişinin, normalde sadece kendisinin yapmaya yetkili olduğu resmi işlemlerin yapılmasında başka bir kişiye daha yetki verdiğini gösteren belgedir.

VERASET BEYANI

Kişi veya kuruluşların, miras yoluyla edindikleri bir gayrimenkulü, üzerlerine tescil edildikten sonra ilgili belediyeye bildirmesidir.

VERASET İLAMI

İlgili mahkeme tarafından verilmiş ve Kanuni mirasçıların, ölmüş bir kişinin varisleri olduklarını ispatlayan belgelere denir.

YAN BAHÇE: Komşu parsel sınırı ile yapı yan cephe hatları arasında kalan ön ve arka bahçeler dışındaki parsel bölümleridir.

YAN VE ARKA BAHÇE MESAFESİ

Yapının komşu parsellere en fazla yaklaşabileceği mesafedir.

YAPI

Karada ve suda daimi veya geçici, resmi veya özel yeraltı ve yerüstü inşaatı ile bunların ilave değişiklik ve tamirlerini içine alan sabit veya hareketli tesislerdir.

YAPI İNŞAAT ALANI, KATLAR ALANI

Bodrum kat ve çatı arası dahil olmak üzere yapının inşa edilen ve kullanılabilen tüm katlarının ışıklıklar çıktıktan sonraki alanlarının toplamıdır. Bu yönetmeliğin 42. maddesine göre düzenlenen açık çıkmalar, hava bacaları, saçaklar, iç yüksekliği 1.80 m. yi aşmayan ve yalnızca tesisatın geçirildiği tesisat galerileri ve katları, ticari amacı olmayan ve yapının kendi ihtiyacı için otopark olarak kullanılan bölüm ve katlar, genel merdiven dışında tertiplenen yangın merdivenleri, tabii zemin terasları, asansörler, kalorifer dairesi, kömürlük, sığınak, brüt 45m2.yi geçmeyen kapıcı daireleri, su deposu ve hidrofor bu alana katılmaz. Kullanılabilen katlar deyiminden konut, işyeri, eğlenme ve dinlenme yerleri gibi oturmaya, çalışmaya, eğlenmeye ve dinlenmeye ayrılmak üzere yapılan bölümler ile bunlara hizmet veren depo ve benzeri alanlar anlaşılır.

YAPI RUHSATI

Kamu kurum ve kuruluşlarınca yaptırılacak olanlar dışında, İmar Kanunu kapsamında bulunan tüm yapılar için alınması gerekli olan inşaat izin belgesidir.

YAPI YAKLAŞMA SINIRI

İmar adası veya imar parselinde, yapının zeminde oturduğu alan olarak, ada veya parsel sınırlarına en fazla yaklaşabileceği mesafeyi tayin eden sınırdır.

YAPI YASAĞI VEYA SINIRLAMASI GETİRİLEN ALANLAR

Jeolojik, topoğrafik, morfolojik, su kaynağı koruma kuşağı, enerji nakil hattı, petrol boru hattı, su ve kanalizasyon vb. hatlar ile hava alanı koruma bandı ve uçuş koridoru (konisi), askeri alanlar, askeri güvenlik alanları, sağlık koruma bantları, karayolları yol kenar koruma kuşağı gibi nedenlerle yapı yasağı ya da sınırlaması getirilen alanlardır.

YAPI YERİ UYGULAMA KROKİSİ

Yapı inşaat ruhsatı alınmadan önce; sayısal hale getirilen imar parseli veya kadastro parseli üzerine belediyesi tarafından verilen imar durumuna göre proje sorumlusu mimar tarafından projelendirilen vaziyet planının harita mühendisince koordinatlandırılarak gösterildiği, ayrıca, parsel ve yapı köşe noktaları ile imar hatlarının kot ve koordinatlarının parsele uygulamasında ve su basman vizesine esas röleve krokisinin düzenlenmesinde yararlanılacak poligonları, bu poligonların kot ve koordinatlarını da içeren, ruhsat eki belgedir.

YAYLAK

Bir veya birkaç köy veya beldeye münferiden veya müştereken hayvanları ile birlikte yaz mevsimini geçirmeleri, hayvanlarını otlatmaları ve otundan yararlanmaları için tahsis edilen arazi.

YERLEŞİK ALAN (Meskun Alan)

İmar planı yapımı aşamasında iskan edildiği tespit edilmiş ve nazım imar planında belirlenmiş alandır.

YERLEŞME ALANI

İmar planı sınırı içerisindeki meskun ve gelişme alanlarının tümüdür.
YEŞİL ALANLAR

Toplumun yararlanması için ayrılan, günübirlik eğlence ve dinlence ihtiyaçlarını karşılayan, gerek aktif gerekse pasif kullanımlı, bitki örtüsünün yoğun olduğu alanlardır. Bu alanlarda yapılacak tüm düzenleme ve tesislerde Türk Standartları Enstitüsünün engelliler ile ilgili standartlarına uyulacaktır.

YEŞİL BANT

Yeni gelişim alanlarında ve kent çeperlerinde, belirli bölgeleri veya kullanımları ayıran ve/ya birbirleriyle yaya bağlantılarını sağlayan, devamlılık gösteren ağaçların yoğun bulunduğu yaya dolaşma ve yürüme olanakları veren yeşil alanlardır.

YÖNETİM MERKEZİ

İmar planlarında, kentin yönetim merkezlerini tanımlayan yönetim birimlerinin yer aldığı alanlardır.

YÜKSEKLİK

Fiziksel yeryüzü üzerindeki noktaların ortalama deniz seviyesinden (Geoid) olan düşey uzaklıklarına yükseklik denir.

YÜKSEK YAPI

Yüksek yapı, genel olarak yakın ve uzak çevresini, fiziksel çevre, kent dokusu ve her türlü kentsel alt yapı yönünden etkileyen bir yapı ( bina ) türüdür. Son kat tavan döşeme kotu 30.80 metreyi ve/veya bodrum kat dahil olmak üzere toplam kat adedi 13’ü aşan ( 13 kat hariç ) yapılar Yüksek Yapı olarak kabul edilir. Bu yapılarda, İzmir Büyükşehir Belediyesi Yüksek Yapılar Yönetmeliği hükümleri uygulanır.

ZEMİN ETÜT RAPORU

Temel tasarımı ile zemin-temel-yapı etkileşiminin irdelenmesinde kullanılacak zemin özellikleri ve zeminin fiziksel parametrelerinin tayini amacıyla, imar planlarına esas jeolojik etüt raporlarında belirtilen risk durumuna göre tanımlanan mühendislik hizmetlerini içeren standartta ve Bakanlıkça hazırlanan “Zemin ve Temel Etüdü Raporunun Hazırlanmasına İlişkin Esaslar”a uygun olarak ve ilgili mühendislerce düzenlenen jeoteknik etüt raporudur.

ZEMİN KAT

Su basman kotu üzerinde tertiplenen ilk kattır.

Kaynakça:  EMLAK VE EMLAK YÖNETİMİNDE SIKÇA KULLANILAN TERİMLER, Öğr. Gör. Dr. Erol Yavuz, YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MESLEK YÜKSEKOKULU İKTİSADİ VE İDARİ PROGRAMLAR BÖLÜMÜ EMLAK VE EMLAK YÖNETİMİ PROGRAMI, İstanbul 2004